Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết các bệnh thường gặp ở tôm thẻ chân trắng, biểu hiện nhận biết, nguyên nhân và hướng dẫn xử lý hiệu quả.
Bệnh đốm trắng (WSSV) – “Cơn ác mộng” của người nuôi tôm
Bệnh đốm trắng trên tôm do virus WSSV (White Spot Syndrome Virus) gây ra, là một trong những dịch bệnh nguy hiểm nhất từng được ghi nhận trong ngành nuôi tôm.
Biểu hiện lâm sàng:
- Tôm bị đốm trắng ở vỏ, đặc biệt là phần đầu ngực và đốt bụng
- Giảm ăn đột ngột, bơi lờ đờ, tụ lại ở góc ao
- Tỷ lệ chết lên đến 100% chỉ sau 3–5 ngày
Đối tượng dễ mắc:
- Tôm thẻ chân trắng giống kém chất lượng, không qua kiểm dịch
- Môi trường ao nuôi biến động mạnh (nhiệt độ, pH, độ mặn)
Phòng và xử lý:
- Tuyệt đối không sử dụng tôm giống nhiễm bệnh đốm trắng
- Vệ sinh ao kỹ trước khi thả, diệt mầm bệnh bằng Chlorine hoặc Iodine
- Tăng sức đề kháng bằng enzyme, vitamin C, khoáng
- Khi phát bệnh: thu tỉa, cách ly và xử lý xác tôm, tiêu độc môi trường
Bệnh hoại tử cơ – “kẻ sát thủ ẩn mình” trong môi trường sốc
Bệnh hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng là tình trạng tôm bị tổn thương mô cơ, thường xuất hiện khi tôm bị sốc do thay đổi môi trường đột ngột.
Dấu hiệu nhận biết:
- Tôm bơi yếu, không linh hoạt, cơ thể chuyển màu trắng đục
- Xuất hiện hiện tượng tôm bị đục cơ, nhất là vùng thân và đuôi
- Có thể quan sát hoại tử cơ ở tôm thẻ chân trắng rõ ràng dưới ánh sáng
Nguyên nhân:
- Sốc nhiệt (thay đổi nhiệt độ đột ngột)
- Thiếu oxy, pH giảm mạnh, dư lượng kim loại nặng
- Tôm bị đói, mật độ nuôi quá cao
Cách khắc phục:
- Kiểm tra DO, pH, độ mặn thường xuyên
- Hạn chế gây sốc khi thay nước, di chuyển hoặc thu tôm
- Bổ sung các enzyme tiêu hóa và khoáng chất để phục hồi mô cơ
Bệnh phân trắng – bệnh đường ruột phổ biến và khó trị
Bệnh phân trắng trên tôm thẻ chân trắng là tình trạng thường thấy trong ao nuôi mật độ cao, gây giảm tăng trưởng và tỉ lệ sống.
Biểu hiện:
- Tôm đi phân trắng, có váng phân nổi trên mặt nước
- Đường ruột trống hoặc đường ruột tôm bị đứt khúc
- Một số trường hợp thấy tôm bị bệnh đường ruột, kém ăn, gầy yếu
Nguyên nhân:
- Vi khuẩn Vibrio gây rối loạn hệ vi sinh đường ruột
- Thức ăn kém chất lượng hoặc dư thừa
- Tảo độc và khí độc trong ao
Biện pháp xử lý:
- Hạn chế cho ăn trong 1–2 ngày, thay nước nếu cần
- Sử dụng men vi sinh đường ruột chuyên dùng
- Bổ sung tỏi, beta-glucan, khoáng và enzyme để phục hồi
Bệnh đốm đen – dấu hiệu cảnh báo suy yếu miễn dịch
Tôm bị đốm đen thường là hệ quả của nhiều yếu tố kết hợp như vi khuẩn, ký sinh trùng, độc tố môi trường hoặc chế độ dinh dưỡng không cân đối.
Dấu hiệu:
- Xuất hiện các đốm đen trên vỏ hoặc dưới lớp biểu bì
- Da tôm sậm màu, tôm bị đen toàn thân, thậm chí hoại tử
- Người nuôi thắc mắc: tôm bị đốm đen có ăn được không? → Về mặt vệ sinh, không nên sử dụng nếu không kiểm tra an toàn
Nguyên nhân:
- Tích tụ độc tố trong gan tụy
- Sự xâm nhập của nấm trên tôm, hoặc vi khuẩn gây hoại tử mô
Phòng trị:
- Bổ sung khoáng chất và chất chống oxy hóa
- Sát trùng ao bằng Iodine hoặc hydrogen peroxide
- Xử lý tảo độc, khí độc, thay nước định kỳ
Bệnh IHNNV – virus gây chậm lớn và dị hình
Bệnh IHNNV trên tôm (Infectious Hypodermal and Hematopoietic Necrosis Virus) tuy không gây chết hàng loạt nhanh như WSSV nhưng ảnh hưởng lâu dài đến tăng trưởng.
Triệu chứng:
- Tôm dị hình, cong thân, mềm vỏ, chậm lớn
- Bơi kém, dễ bị hoại tử cơ
- Dễ nhầm lẫn với các biểu hiện của bệnh taura trên tôm
Phòng ngừa:
- Dùng giống tôm thẻ chân trắng đã kiểm dịch sạch IHNNV
- Tăng cường dinh dưỡng, sử dụng kháng thể tự nhiên như beta-glucan
- Dùng probiotic thường xuyên để cải thiện miễn dịch
Bệnh do vi khuẩn Vibrio – nguyên nhân phổ biến nhất trong mùa nóng
Bệnh vibrio trên tôm là tên gọi chung cho các bệnh do nhóm vi khuẩn Vibrio spp gây ra, đặc biệt là Vibrio harveyi, V. parahaemolyticus, V. vulnificus…
Biểu hiện:
- Tôm có vàng mang, phồng mang, mòn vỏ
- Tôm bị nhiễm khuẩn thể hiện qua ruột rỗng, gan tụy teo
- Nặng hơn sẽ dẫn đến hoại tử gan, chết nhanh
Điều kiện phát sinh:
- Môi trường ô nhiễm, nước ao nhiều chất hữu cơ
- Ao nuôi không được xử lý định kỳ
Cách điều trị:
- Dùng chế phẩm sinh học chuyên xử lý Vibrio
- Giảm mật độ nuôi, tăng cường sục khí
- Kết hợp men tiêu hóa và thảo dược (tỏi, lá sim, cây nhọ nồi…)
Bệnh nấm trên tôm – thường xuất hiện trong giai đoạn ươm
Bệnh nấm trên tôm do nấm Fusarium, Lagenidium hay Sirolpidium gây ra, chủ yếu khi tôm bị thương ngoài da.
Dấu hiệu:
- Vỏ tôm có sợi nấm mảnh, bám ở chân, thân, mang
- Tôm yếu, không lột xác được, dễ chết khi lột
Cách phòng:
- Sát trùng nước định kỳ bằng các hợp chất an toàn
- Không để tôm bị xây xát, tránh môi trường pH thấp, nhiệt độ quá cao
Tổng hợp các bệnh thường gặp ở tôm thẻ chân trắng và biện pháp tổng quát
| Tên bệnh | Nguyên nhân | Dấu hiệu chính | Giải pháp |
| Bệnh đốm trắng | Virus WSSV | Đốm trắng, chết nhanh | Giống sạch bệnh, sát trùng môi trường |
| Hoại tử cơ | Sốc môi trường, vi khuẩn | Đục cơ, bơi yếu | Ổn định pH, khoáng, enzyme |
| Phân trắng | Vi khuẩn Vibrio, tảo độc | Phân trắng, ruột đứt khúc | Vi sinh, giảm thức ăn, xử lý đáy |
| Đốm đen, đen thân | Nấm, độc tố gan tụy | Đốm đen trên vỏ, da sạm màu | Thay nước, sát trùng, bổ sung khoáng |
| IHNNV, Taura | Virus | Tôm dị hình, mềm vỏ | Kiểm dịch giống, bổ sung miễn dịch |
| Vibrio spp | Vi khuẩn gram âm | Vàng mang, nhiễm khuẩn | Probiotic, thảo dược, enzyme |
| Nấm Fusarium, Lagenidium | Tổn thương cơ học, môi trường ô nhiễm | Sợi nấm bám thân | Sát trùng, ổn định môi trường |
Kết luận
Các bệnh trên tôm thẻ chân trắng ngày càng đa dạng và phức tạp do môi trường nuôi thay đổi, mật độ thả cao, cũng như sự lưu hành mạnh của mầm bệnh. Để giảm thiểu rủi ro, người nuôi cần đầu tư vào tôm giống sạch bệnh, kiểm soát tốt chất lượng nước, định kỳ bổ sung men vi sinh, enzyme, khoáng và áp dụng các công nghệ nuôi bền vững.
Việc hiểu rõ đặc điểm từng bệnh trên tôm, biết cách nhận biết sớm và có biện pháp ứng phó hợp lý sẽ giúp người nuôi tôm chủ động bảo vệ đàn nuôi, duy trì hiệu quả sản xuất lâu dài và ổn định.
Với bề dày hoạt động trong lĩnh vực phân phối nguyên liệu thú y – thủy sản, Công ty TNHH XNK BIO CHEM luôn chú trọng đến chất lượng và sự hài lòng của khách hàng. Hãy kết nối với chúng tôi để được tư vấn nhanh chóng và hiệu quả.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
📍 197 Tô Hiến Thành, Phường 13, Quận 10, TP.HCM
📞 08 3939 4747 – 0946 876 019 – 0942 89 30 31
📧 infobiochemical@gmail.com
🔗 hoachatbiochem
