Bệnh gan thận mủ trên cá tra (hay còn gọi là bệnh hoại tử gan thận cấp tính) là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trong nuôi cá tra ở Việt Nam. Bệnh do vi khuẩn Edwardsiella ictaluri gây ra – một loại vi khuẩn Gram âm, có khả năng xâm nhập nhanh, gây tổn thương nghiêm trọng ở gan, thận và tủy sống của cá. Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, bệnh có thể gây chết hàng loạt, dẫn đến thiệt hại nặng nề về kinh tế.
Việc nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng và trị bệnh sẽ giúp người nuôi chủ động hơn trong kiểm soát bệnh, nâng cao hiệu quả nuôi.
Nguyên nhân gây bệnh
Tác nhân chính gây bệnh là vi khuẩn Edwardsiella ictaluri – một loài vi khuẩn Gram âm thuộc họ Enterobacteriaceae, có thể tồn tại trong nước và bùn đáy ao trong thời gian dài. Bệnh thường xảy ra khi điều kiện môi trường ao nuôi xấu đi hoặc khi cá bị suy giảm miễn dịch.
Các yếu tố nguy cơ làm bùng phát bệnh gồm:
- Chất lượng nước kém: Hàm lượng amoniac, nitrit, chất hữu cơ cao gây stress cho cá.
- Biến động môi trường: Thay đổi nhiệt độ, độ pH, oxy hòa tan đột ngột.
- Mật độ nuôi quá cao: Làm tăng tiếp xúc và lây lan mầm bệnh.
- Thức ăn kém chất lượng: Gây suy dinh dưỡng, làm giảm sức đề kháng.
- Cá giống yếu, mẫn cảm bệnh: Do nguồn gốc không rõ ràng hoặc chăm sóc không đúng giai đoạn đầu.
Mô gan thận cá tra bị tổn thương nặng – dấu hiệu nhiễm khuẩn nặng.
Triệu chứng bệnh gan thận mủ trên cá tra
Cá tra bị nhiễm Edwardsiella ictaluri thường có các dấu hiệu rõ ràng trên cơ thể và cơ quan nội tạng:
- Cá bơi lờ đờ, kém linh hoạt, hay tụ tập ở góc ao hoặc ven bờ.
- Nổi đầu, há miệng thở – dấu hiệu thiếu oxy do tổn thương cơ quan hô hấp.
- Xuất huyết ngoài da, lở loét ở bụng, gốc vây, quanh miệng.
- Gan, thận bị hoại tử nghiêm trọng, có mủ trắng đục bên trong khi phẫu tích.
- Cá gầy yếu, bỏ ăn, tăng trưởng chậm.
- Tỷ lệ chết tăng cao, đặc biệt vào lúc sáng sớm hoặc thời điểm thay đổi thời tiết.
Chẩn đoán, phòng và trị bệnh gan thận mủ ở cá tra
Chẩn đoán
Chẩn đoán cá tra bị gan thận mủ có thể thực hiện qua các bước:
- Quan sát cá: Các biểu hiện bơi lội bất thường, xuất huyết, gan thận hoại tử.
- Phẫu tích cá chết: Kiểm tra gan, thận có mủ, đổi màu, tổn thương nghiêm trọng.
- Xét nghiệm vi sinh: Nuôi cấy vi khuẩn từ gan, thận hoặc sử dụng PCR để xác định Edwardsiella ictaluri.
- Test nhanh: Có thể dùng bộ test chẩn đoán nhanh (nếu có).
Phòng bệnh gan thận mủ cá tra hiệu quả
Phòng bệnh là giải pháp ưu tiên hàng đầu, giúp giảm thiểu nguy cơ phát bệnh và thiệt hại:
- Chọn giống cá khỏe mạnh, có nguồn gốc rõ ràng, không mang mầm bệnh.
- Quản lý chất lượng nước ao nuôi: Giữ pH ổn định (7.0–8.5), oxy ≥ 4 mg/L, NH₃ & NO₂ càng thấp càng tốt.
- Định kỳ xử lý đáy ao và cải thiện môi trường bằng vi sinh, zeolite, yucca…
- Sử dụng thức ăn chất lượng, bổ sung vitamin, khoáng, men tiêu hóa tăng sức đề kháng.
- Giảm mật độ nuôi, đặc biệt trong giai đoạn chuyển mùa.
Tìm hiểu thêm các sản phẩm tại đây
Điều trị khi cá bị bệnh
Khi cá có dấu hiệu bệnh, cần tham khảo chuyên gia kỷ thuật đúng cách:
- Cô lập ao bệnh, hạn chế lây lan sang các ao khác.
- Sử dụng kháng sinh đặc hiệu như: Florfenicol, Oxytetracycline, Enrofloxacin… theo chỉ định thú y. Lưu ý: Dùng đúng liều, đúng thời gian, ngưng thuốc đúng quy định.
- Cải thiện môi trường nước: Thay nước, tăng oxy, bổ sung vi sinh xử lý nước.
- Bổ sung men tiêu hóa, vitamin C, khoáng chất để hỗ trợ phục hồi cá.
- Theo dõi tỷ lệ chết hàng ngày, ghi chép cẩn thận để đánh giá hiệu quả điều trị.
Kết luận
Bệnh gan thận mủ trên cá tra là một bệnh nguy hiểm, có thể gây chết hàng loạt nếu không phát hiện và xử lý kịp thời. Việc quản lý tốt môi trường nước ao nuôi, sử dụng giống khỏe mạnh, bổ sung dinh dưỡng đúng cách và phòng ngừa chủ động bằng là những giải pháp then chốt để kiểm soát bệnh này.
Người nuôi cần nâng cao kiến thức chuyên môn, thường xuyên cập nhật các phương pháp mới để đảm bảo sức khỏe đàn cá và tối ưu hiệu quả kinh tế trong nuôi cá tra.
Được tin tưởng bởi hàng trăm khách hàng trong ngành, BIO CHEM luôn không ngừng cải tiến và cung cấp các dòng nguyên liệu nhập khẩu chất lượng cao. Sự hài lòng và thành công của khách hàng là giá trị cốt lõi mà chúng tôi hướng đến.
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
📍 197 Tô Hiến Thành, Phường 13, Quận 10, TP.HCM
📞 08 3939 4747 – 0946 876 019 – 0942 89 30 31
📧 infobiochemical@gmail.com
🔗 hoachatbiochem
