Bệnh gan thận mủ trên cá lóc: nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Nguyên nhân và triệu chứng về bệnh gan thận mủ trên cá lóc

Bệnh gan thận mủ là một trong những bệnh nguy hiểm thường gặp trên cá lóc nuôi thương phẩm, gây thiệt hại kinh tế nặng nề nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Đây là bệnh do vi khuẩn gây ra, chủ yếu thuộc nhóm Aeromonas hydrophila, Edwardsiella tarda hoặc Streptococcus spp., tấn công mạnh vào hệ cơ quan nội tạng của cá, đặc biệt là gan, thận và túi mật.

Nguyên nhân gây bệnh gan thận mủ ở cá lóc

Có nhiều nguyên nhân làm bùng phát bệnh gan thận mủ ở cá lóc, bao gồm:

• Vi khuẩn gây bệnh: Như Edwardsiella, Aeromonas, Streptococcus – tồn tại trong môi trường nước và trở nên gây bệnh khi điều kiện thuận lợi.
• Môi trường ao nuôi ô nhiễm: Nước dơ, giàu chất hữu cơ, đáy ao tích tụ khí độc (NH₃, H₂S), oxy thấp.
• Thức ăn kém chất lượng hoặc dư thừa: Dẫn đến nhiễm khuẩn đường ruột và nội tạng.
• Cá bị stress do mật độ nuôi dày, chênh lệch nhiệt độ, thiếu oxy, thay nước đột ngột.

Triệu chứng nhận biết cá lóc bị bệnh gan thận mủ

Người nuôi có thể quan sát thấy các dấu hiệu sau:

• Cá bơi lờ đờ, nổi đầu, tách đàn, ăn yếu hoặc bỏ ăn.
• Da xỉn màu, xuất huyết ở gốc vây, quanh miệng, hậu môn.
• Khi mổ cá bệnh: gan thận sưng to, nhũn, xuất hiện mủ trắng vàng, dịch nhớt trong khoang bụng.
• Ruột viêm, có dịch vàng, túi mật sưng to màu xanh đậm.
• Một số trường hợp nặng có dịch mủ tràn khoang bụng, mùi hôi tanh rõ rệt.

Tác hại và ảnh hưởng đến năng suất

Bệnh gan thận mủ có thể làm cá chết hàng loạt trong thời gian ngắn, đặc biệt trong giai đoạn giao mùa, nhiệt độ cao hoặc nước ao biến động. Tỷ lệ chết có thể lên đến 30–70% nếu không có biện pháp can thiệp sớm. Ngoài ra, những con cá nhiễm nhẹ nhưng không chết vẫn bị chậm lớn, kém hấp thu dinh dưỡng, làm giảm sản lượng và chất lượng thương phẩm.

Cách phòng bệnh gan thận mủ cho cá lóc

Phòng bệnh luôn là chiến lược hiệu quả và bền vững nhất. Người nuôi cần lưu ý các biện pháp sau:

Quản lý môi trường ao nuôi

• Định kỳ thay nước, siphon đáy ao để loại bỏ chất thải, khí độc.
• Sử dụng vi sinh định kỳ (như PRO-B TABLETS, BIO-PRO) để ổn định hệ vi sinh và giảm mầm bệnh.
• Kiểm soát pH, kiềm, NH₃, NO₂ bằng các sản phẩm như Yucca, thiosulfate, Zeolite.

Quản lý môi trường ao nuôi

Tăng sức đề kháng cho cá

• Trộn vitamin C, men tiêu hóa, khoáng chất vào thức ăn định kỳ 3–5 ngày/tuần.
• Có thể bổ sung các sản phẩm như IMMUNOWALL, BIOLEX MB40, ACTISAF, ROSSZYME PLUS để tăng cường đường ruột và miễn dịch.

Kiểm soát thức ăn

• Cho ăn vừa đủ, đúng thời điểm.
• Dùng thức ăn chất lượng tốt, tránh nấm mốc, ôi thiu.
• Trộn kháng sinh phòng bệnh vào thức ăn theo hướng dẫn thú y trong các đợt chuyển mùa.

Cách trị bệnh gan thận mủ ở cá lóc

Khi phát hiện cá có dấu hiệu bệnh, cần can thiệp sớm bằng các bước sau:

Cải thiện môi trường ngay lập tức

• Thay 30–50% nước, siphon đáy ao.
• Bổ sung oxy bằng quạt nước hoặc sục khí mạnh.

Dùng thuốc điều trị

• Trộn kháng sinh phổ rộng như: Florfenicol, Oxytetracycline, Enrofloxacin trong 5–7 ngày.
• Kết hợp vitamin C, men tiêu hóa để hỗ trợ cá phục hồi.

Quản lý sau điều trị

• Tiếp tục cải thiện môi trường bằng vi sinh, Yucca.
• Bổ sung dinh dưỡng để cá phục hồi nhanh và đề kháng tốt hơn.

Xem thêm: Bệnh gan thận mủ trên cá tra

Sản phẩm khuyến nghị sử dụng bệnh gan thận mủ trên cá lóc

Trong quy trình quản lý dịch bệnh và tăng cường sức khỏe tổng thể cho cá lóc, việc sử dụng các sản phẩm chuyên dụng, an toàn và hiệu quả là yếu tố then chốt. Dưới đây là những sản phẩm đã được nhiều kỹ sư nuôi trồng thủy sản và trại giống tin dùng trong thực tiễn.

1. PRO-B TABLETS – Vi sinh xử lý đáy, giảm khí độc

PRO-B TABLETS là chế phẩm vi sinh dạng viên nén, công nghệ cao, chứa các chủng Bacillus subtilis, Bacillus licheniformis, Nitrosomonas, Nitrobacter, giúp:

• Phân hủy chất hữu cơ dư thừa dưới đáy ao, tôm cá.
• Giảm nhanh khí độc NH₃, NO₂, H₂S – những chất làm suy yếu gan thận cá và tạo điều kiện vi khuẩn phát triển.
• Ổn định pH, hạn chế biến động môi trường.

Ưu điểm:

• Dễ sử dụng, tan chậm – tác động kéo dài, phù hợp cả ao nuôi đất và bạt.
• Không gây sốc cá, có thể sử dụng cả khi cá đang bệnh.

Hướng dẫn sử dụng:
Hòa tan vi sinh vào nước ao và tạt đều khắp mặt ao vào lúc 9–10 giờ sáng để đạt hiệu quả tối ưu.

• Liều định kỳ: Sử dụng 300 – 500g cho mỗi 10.000 – 12.000 m³ nước, lặp lại mỗi 7–10 ngày trong suốt vụ nuôi để duy trì ổn định môi trường ao.
• Ao bị ô nhiễm nặng: Dùng 300 – 500g cho 5.000 – 7.000 m³ nước để xử lý hiệu quả khí độc, chất hữu cơ tích tụ.
• Tăng hiệu quả: Sau khi sử dụng, chạy quạt nước liên tục trong 8 giờ để phân tán đều vi sinh và hỗ trợ hoạt động sinh học.
• Trường hợp cần cắt tảo: Nên tạt vào buổi chiều tối, thời điểm tảo bắt đầu tích tụ khí độc và có thể phát triển quá mức.

Tìm hiểu thêm chi tiết tại đây

2. IMMUNOWALL – Tăng miễn dịch, hỗ trợ gan thận

IMMUNOWALL là sản phẩm chiết xuất từ thành tế bào nấm men Saccharomyces cerevisiae, giàu β-glucan và mannan oligosaccharide (MOS) – các hợp chất sinh học đã được chứng minh giúp:

• Kích hoạt hệ miễn dịch tự nhiên của cá, tăng khả năng kháng lại vi khuẩn gây bệnh như Edwardsiella, Aeromonas, Streptococcus.
• Bảo vệ gan thận, hỗ trợ đào thải độc tố, kim loại nặng và kháng sinh tồn dư.
• Cải thiện tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng, giúp cá nhanh hồi phục sau bệnh.

Hướng dẫn sử dụng:

• Liều duy trì: Sử dụng 0,5 – 1 kg / 1 tấn thức ăn, trộn cho ăn đều trong suốt quá trình nuôi để tăng sức đề kháng và hỗ trợ tiêu hóa.
• Liều hỗ trợ điều trị: Khi tôm cá đang bệnh, tăng liều lên 2 – 3 kg / 1 tấn thức ăn để nâng cao hiệu quả phục hồi.
• Cách sử dụng: Trộn đều Immunowall với thức ăn cùng chất kết dính để giảm thất thoát hoạt chất. Có thể phun thêm một lượng nước vừa đủ để hỗn hợp bám chắc vào viên thức ăn, giúp vật nuôi hấp thu tối đa.

Tìm hiểu thêm chi tiết tại đây

3. YUCCA LIQUID – Hấp thụ khí độc NH₃, H₂S

YUCCA LIQUID là chế phẩm sinh học chiết xuất từ cây Yucca schidigera, giàu saponin tự nhiên – có tác dụng:

• Hấp thụ và trung hòa khí độc NH₃, H₂S sinh ra từ quá trình phân hủy thức ăn thừa, phân cá.
• Giảm stress cá, hỗ trợ bảo vệ gan, thận, tránh tình trạng hoại tử gan do độc tố tích tụ.
• Kết hợp tốt với vi sinh xử lý đáy để tăng hiệu quả làm sạch môi trường.

Ưu điểm:

• Dạng lỏng, dễ sử dụng, phân tán nhanh trong nước.
• Không ảnh hưởng đến vi sinh vật có lợi trong ao.

Liều trộn thức ăn:
Sử dụng 1 lít/10–12 tấn thức ăn, trộn đều vào khẩu phần để tăng hiệu quả sử dụng.

Tìm hiểu thêm chi tiết tại đây

Lưu ý: Các sản phẩm trên nên được sử dụng theo liều lượng hướng dẫn hoặc theo chỉ định của kỹ sư thủy sản để đạt hiệu quả tối ưu.

Bệnh gan thận mủ là mối đe dọa nghiêm trọng đến hiệu quả nuôi cá lóc thương phẩm. Tuy nhiên, người nuôi hoàn toàn có thể kiểm soát và phòng ngừa bằng cách quản lý môi trường tốt, tăng sức đề kháng cho cá và xử lý kịp thời khi bệnh mới phát. Sự chủ động và hiểu biết trong kỹ thuật nuôi sẽ giúp người nuôi hạn chế tối đa rủi ro, nâng cao năng suất và chất lượng cá thương phẩm.